Whakahaumaru i a koe, i tō whānau, i tō hoa, i tō hapori hoki i KOWHEORI-19 mā te whiwhi kano ārai mate.

Kia takatū mō te noho mohoao ki te kāinga

Ka taea e koe te whakarite ināianei mō ngā mahi me mahi e koe mēnā ka pāngia koe e te KOWHEORI-19. E pā ana te noho takatū ki ngā tāngata, ki ngā kōrerorero, ki ngā hononga, ki te mōhio me aha. Mā te noho takatū e āhei ai tō whānau, tō hapori hoki te āwhina tētahi i tētahi mēnā e hiahiatia ana.

Mehemea e pāngia ana koe e te KOWHEORI-19, me noho taratahi koutou ko ngā tāngata katoa e noho tahi ana ki a koe hei āwhina ki te aukati i te horapa haere o te huaketo.

Ko te nuinga o ngā tāngata ka pāngia e KOWHEORI-19 ka pāngia e te māuiui māmā, waenga rānei. Ka taea e rātou te noho taratahi ake me te haumanu katoa ki ō rātou ake kāinga, ki te whare noho kē e tau ana, me te tautoko mai i ngā kaiwhakarato tiaki hauora pātata.

Whakaritea he mahere

Me whiriwhiri e koe ka aha koe mēnā ka pāngia tētahi ki tō kāinga e KOWHEORI-19. Me noho ki te kāinga te katoa o ngā tāngata e noho ana ki tō kāinga.

Ko wai hei āwhina i a koe?

Tohua ngā tāngata kei waho i tō kāinga ka taea te āwhina mēnā e noho taratahi ana tō kāinga. Hei tauira, mā te tuku i ngā kai, i ngā rawa rānei ki a koe.

He tāngata kei tō kāinga ka hiahia pea ki te manaaki, ki te tautoko tāpiri rānei? Kōrero ki ngā tāngata e tiakina ana ki rō kāinga, ā, whakaaetia tōmuatia ka ahatia mēnā me noho taratahi koe. Whakaritea he mahere mēnā kei a koe te tiakitanga ngātahitanga o tētahi tamaiti, o tētahi tangata whirinaki rānei.

Ka hiahiatia te tautoko tāpiri?

He maha ngā tāngata ka eke me te āwhina mai i ngā hoa, i te whānau hoki. Heoi anō, mehemea ka hiahiatia te tautoko tāpiri, ka taea e Te Manatū Whakahiato Oranga te tūhono i a koe ki te ratonga tika hei āwhina i a koe. Waea utukore ki 0800 512 337.

Ka taea pea e Te Hiranga Tangata ngā utu te āwhina.

He aha ō mahere ā-mahi, ā-kura?

Kōrero atu ki tō kaituku mahi, ki te kura o tō tamaiti, ki ngā rōpū hapori hoki kia whai mōhio ki ā rātou mahere.

Kei te hiahia rātou i tētahi mea mai i a koe? Ka taea e rātou koe e tautoko? Ka taea e koe, e ō tamariki hoki te mahi, te ako rānei mai i te kāinga?

Whakamōhiotia atu ngā tāngata e noho taratahi ana koe

Whiriwhirihia me pēhea te whakamōhio atu ki ngā tāngata e noho taratahi ana tō kāinga. He tohu pea tēnei ki te kūaha o mua, ki te taiapa rānei, he pānui whakaahua waehere QR rānei kia taea e ngā tāngata te whaiwhai haere i ngā wāhi kua tae atu rātou.

Mehemea e āwhina ētahi tāngata ki ngā tukunga kore pānga, e hiahia ana koe kia pātuhi atu, kia tuku karere atu rātou i mua i te taenga atu? Whakatangihia te haona waka mai i te kēti? Kuhu mā tētahi tomokanga kua whakaaetia?

Tuhia ngā tohutohu

Tuhia ngā tohutohu ā-kāinga e māmā ai mā tētahi atu e whai mēnā ka māuiui koe, ā, me haere koe ki te noho taratahi whakahaere, ki te hōhipera rānei. Me whai wāhi ngā mahere pērā i te whāngai mōkai, i te utu pire, i te tuku wai.

Ka pēhea tāu whakarite kia tino iti te horapa haere?

Whakaarohia ka pēhea tāu whakarite i tō kāinga kia tino iti te horapa haere o te KOWHEORI-19. Tāngia tētahi mahere o tō kāinga me te tohu i ō rohenga. Hei tauira, ngā wāhi ngātahi, ngā wāhi noho taratahi, me tētahi teihana patuero.

Hononga ā-waho
Unite Against COVID-19 logo

Tokomaha ngā tāngata ka taea te whakahaere i te noho taratahi ki te kāinga me te āwhina mai i ngā hoa, i te whānau hoki, heoi e wātea ana te tautoko mēnā e hiahiatia ana. Rapua te tautoko tāpiri mēnā e pāngia ana koe te KOWHEORI-19, kei te noho taratahi ki te kāinga koe rānei.

Hononga ā-waho
Unite Against COVID-19 logo

Tīkina ake tētahi pānui whakaahua hei whakamōhio atu ki ngā tāngata e noho taratahi ana koe ki te kāinga.

Whiriwhiria ngā rawa ka hiahiatia

Whiriwhiria he aha ka hiahiatia hei āwhina i a koe anō, hei āwhina hoki i a rātou kei tō taha.

  • Tuhia he rārangi o ngā mōhiohio ā-whānau. Whakaurua ō te katoa ingoa, pakeke, tau NHI, mate hauora me ngā rongoā ka kaingia noatia, ngā ratonga rongoā ka hiahiatia e ia tangata rānei. Whakaurua ngā mōhiohio whakapā ohotata pērā i tō tākuta, i te ratonga atu i ngā hāora noa, i ngā pokapū tautoko hoki.
  • Kohia ngā mea e pārekareka ana ki a koe. He aha hei ārai pea i te hōhā mēnā e noho taratahi ana koe ki te kāinga?
  • Whakahuia tētahi kete oranga. Whakaurua ngā ārai kanohi, te patuero ā-ringa, ngā karapu, ngā rauangiangi, ngā pēke para, ngā hua horoi hoki.
  • Whakaritea kei a koe ngā mea hei āwhina i ngā tohumate o te KOWHEORI-19. Pērā i te whakamāmā mamae, i ngā rare rongoā korokoro, i te rongoā maremare, i ngā poraka tio, i ngā pani mamaoa hoki.

Whakapā atu ki ngā hoa, ki te whānau hoki

E hoe tahi ana tātou katoa, ā, ka puta ngātahi atu.

  • Kia tūhonotia tonutia. Whakaritea ngā hui auau ki tō whānau, ki ō hoa, ki tō hapori. Mēnā e noho taratahi ana koe, me whakarite kia tū ēnei ā-ipurangi, ā-waea rānei.
  • Tautokona ō hoa, tō whānau, ō hoa mahi hoki ki te whakarite i ā rātou ake mahere kia takatū ai.
  • Akona atu e aha ana tō hapori. He rōpū pea e whakarite kai ana hei whakatio, e tiri ana i ngā tīwhiri whakamahere, e noho mōhiohio noa ana rānei?

Āwhinatia kia whiwhi kano ārai mate tō hapori

Ka taea e koe te āwhina i tō hapori kia takatū mō te KOWHEORI-19 mā te whiwhi kano ārai mate.

Mā te whiwhi kano ārai mate he tino iti iho te tūpono ka tino māuiui koe, ā, ka mate ki te haere ki te hōhipera. He iti ake hoki te tūpono ka tuku koe i te KOWHEORI-19 ki ētahi atu tāngata.

Ka whakaaturia e ngā rangahau ko ngā tāngata kua whiwhi i ngā pota e rua o te kano ārai mate e whakahaumarutia ana i te whiwhi tohumate KOWHEORI-19.

  • Mēnā he kiritata ōu tē taea te tae atu ki te pokapū kano ārai mate KOWHEORI-19 tino pātata, tonoa pea kia taraiwa atu koe i a rātou?

    Ko tētahi o ngā take kāore anō tētahi tangata kia whiwhi kano ārai mate KOWHEORI-19 tē taea e ia te tae atu ki tētahi pokapū kano ārai mate. He maha ngā wāhi huri noa i Aotearoa ka taea te whiwhi kano ārai mate KOWHEORI-19, whai tāpuitanga, kore tāpuitanga rānei.

    Kua āta hangaia ētahi wāhi kano ārai mate hei tautoko i ngā tāngata hauā.

  • He kiritata ōu e āmaimai ana kia whiwhi kano ārai mate ki te KOWHEORI-19? Māu pea e tono ki a rātou hei tautoko atu ina haere rātou ki reira.

    Mēnā kua whiwhi kē koe i ō kano ārai mate KOWHEORI-19, ka mōhio koe ki te māmā o te mahi. Ka hiahia pea ō kiritata ki te whakamanawatanga mō te āhua o ngā mahi ka pā ki te tāpuitanga.

    Ko koe pea hei hoa wero, me te haere ngātahi ki tō kiritata hei tautoko. 

  • Mēnā he kiritata ōu kāore anō kia whiwhi i te kano ārai mate ki te KOWHEORI-19, ka hiahia pea rātou kia tiaki tētahi i ngā tamariki.

    Kāore anō pea kia whai wāhi ngā mātua, ngā kaitiaki hoki o ngā whānau nui te mahi kia puta atu mō te kano ārai mate. Ka taea e koe te whakamāmā ake mā te tuku kia tiaki i ngā tamariki i te wā e haere ngā pakeke mō te wero.

  • E mōhio ana koe ki tētahi e āwangawanga ana kei mamae te kano ārai mate KOWHEORI-19? Whakamōhiotia ia kāore pea i te pērā rawa te kino e pōhēhē ana ia.

    He tere, he māmā hoki te whiwhi kano ārai mate KOWHEORI-19. Ka āmaimai pea koe ki te whiwhi kano ārai mate, ā, he mea pai noa iho tēnei.

    Ka werohia e tētahi kaituku kano ārai mate kua whakangungutia katoatia ki te kano ārai mate ki tō kikopuku, ā, ka tere oti. Kātahi me mātua noho koe ki reira mō te 15 miniti i te itinga iho kia tiakina e mātou kāore he tauhohenga wawe tāu.

Hononga ā-waho
Unite Against COVID-19 logo

E wātea ana te katoa ki Aotearoa e 5, neke atu rānei te pakeke te tāpui i tāna kano ārai mate KOWHEORI-19 utukore ināianei.

Hononga ā-waho
Unite Against COVID-19 logo

He maha ngā wāhi huri noa i Aotearoa ka taea te whiwhi kano ārai mate KOWHEORI-19 kore tāpuitanga. Rapua tētahi pokapū kano ārai mate e tata ana ki a koe.

Hononga ā-waho
Unite Against COVID-19 logo

Whai mōhio ki ngā āhuatanga ka pā ki ō tāpuitanga kano ārai mate KOWHEORI-19.

Hononga ā-waho
Unite Against COVID-19 logo

Kei te hiahia tātou katoa ki ngā mōhiohio tika, whirinaki hoki ina whakatau tātou mō tātou anō, mō ō tātou whānau. Ka taea e koe te ako ki konei i ngā mātanga, me te whai whakautu mō ngā kaupapa rorotu.

Kia takatū

He mahi māmā ka taea e koe hei whakarite kua takatū koutou ko tō whānau kia puta atu.