Lagomatai haau a tau kapitiga, magafaoa mo e maaga ke tauteute ke mau ke lata mae tau lekua tutupu fakalutukia.

Fano ke iloa e haau a tau katofia kaina

Kaeke ke fakamahani a koe mo e haau a tau katofia kaina, to mukamuka ia mutolu ke femataaki, muaatu kaeke ke tupu e taha lekua fakalutukia, tuga e afa poke taha mafuike lahi.

Feiloaaki e tau numela telefoni ke maeke ia mutolu ke matutaki kaeke ke tupu e taha lekua fakalutukia.

Talaage ki ai e haau a palana ke lata mae tau lekua tutupu fakalutukia mo e huhu ko e heigoa ha lautolu a tau palana.

Kumikumi ke iloa ko hai ka maeke ke lagomatai a koe mo e ko hai ne ligaliga ke manako ke he haau a lagomatai.

Ko e tagata ne age e tagata mai he katofia kaina e taha lupo vai lahi

Hu atu ke he taha matakau Neighbourhood Support (felagomataiaki e tau katofia kaina)

Hu atu poke fakatu e taha matakau Neighbourhood Support (felagomataiaki e tau katofia kaina) Maeke ia koe mo e haau a tau katofia kaina ke tufatufa e tau lotomatala mo e tau koloa mo fakaaoga ke lagomatai aki a koe ke hu mai mo e mafola ka tupu e taha lekua fakalutukia.

Maeke he tau Neighbourhood Support Groups ke lopoti fakalataha e tau tagata ke moua e tau maaga haohao mitaki, felagomataiaki mo e matutaki.

Ko e laini matutaki ki Fafo
Neighbourhood Support New Zealand logo

Matutaki atu ke he taha Neighbourhood Support Group ne haha i ai ke he poko kupega hila Neighbourhood Support poke tauhea atu ke he numela 0800 463 444.

Eke mo tagata leveki ke he maaga (Community Patroller)

Matutaki mo e taha matakau ne leveki ke he maaga (Community Patrol) Gahua mo e tau matakau leveki ke he tau maaaga (community patrols) ke puipui e mafola he haau a maaga.

Gahua e tau matakau leveki ke he tau maaga mo e New Zealand Police, tau tufono maaga mo e ha lautolu a tau maaga. Haofia ki ai he tau magaaho ka tupu e taha lekua fakalutukia.

Ko e laini matutaki ki Fafo
Community Patrols New Zealand CPNZ logo

Ko e falu he tau tagata he maaga ne fakatokatoka mo e lagomatai ke leveki noa e tau Community Patrols. Gahuahua e tau matakau leveki ke he tau maaga ke lata ma e ha lautolu a maaga mo e gahua mo e New Zealand Police mo e tau tufono maaga.

Matutaki mo e taha Community Patrol po ke kamata taha ke he haau a maaga.

Taute e taha aho mae tau katofia kaina (Neighbours’ Day)

Fakahoko tumau e Neighbours’ Day Aotearoa he tau mahin oti ha Mati. Ne omoi he feua nei e tau katofia kaina ke feiloaaki a lautolu. Nakai kelea kaeke ko koe ni tokotaha, ko e matakau poke taha fakatokatokaaga gahua. Poke kaeke ko e haau a tau katofia kaina ko e tau fale, tau felete, tau kautaha pisinisi poke taha mena kehe atu. Maeke ia koe ke taute e taha toloaga ne hikihiki pauaki ni ke lata mae haau a tau katofia kaina.

Ko e laini matutaki ki Fafo
Neighbours Day Aotearoa logo

Taute e taha aho mae tau katofia kaina (Neighbour’s Day). Fakahoko tumau e Neighbour’s Day ia Mati he tau tau oti. Ne omoi he feua nei e tau katofia kaina ke feiloaaki a lautolu. Nakai kelea kaeke ko koe ni tokotaha, ko e matakau poke taha fakatokatokaaga gahua. Poke kaeke ko e haau a tau katofia kaina ko e tau fale, tau felete, tau kautaha pisinisi poke taha mena kehe atu. Maeke ia koe ke taute e taha toloaga ne hikihiki pauaki ni ke lata mae haau a tau katofia kaina.

Taute e taha palana mae maaga ke lata mae tau lekua tutupu fakalutukia

Ne maeke he palana he maaga ke lata mae tau lekua tutupu fakalutukia ke fakamaama kia lautolu e tau puhala ke felagomataiaki ka tupu e taha lekua. Ka fakatutala a koe mo e haau a tau tagata he maaga ko e taha na puhala ia ke taute ke mau ke lata mae tau lekua tutupu fakalutukia.

To fai tuai he tau matakau ne kua fita ke he haau a maaga. To maeke e tau mena nei mo:

  • Civil Defence Emergency Management
  • Neighbourhood Support (felagomataiaki e tau katofia kaina)
  • Foaki gahua noa, tapu mo e tau matakau feua sipote
  • Tau fale aoga
  • Tau Marae, poke
  • Tau kau fakatokatoka gahua.

Matutaki atu kia lautolu mo e iloa ko e heigoa ha lautolu ne fae taute. Kaeke ke tupu e taha lekua fakalutukia, to maeke a lautolu ke lagomatai ke mouaaga he tau koloa fakaaoga mo e fakatokatoka e tau laliaga ke he tau lagomatai.

Matutaki ke he Civil Defence Emergency Management Group ke iloa ko e fai palana nakai e maaga ke lata mae tau lekua ka tutupu fakalutukia he haau a matakavi. Maeke a lautolu ke gahua mo koe ke mailoga e tau malolo, tau koloa fakaaoga, tau mena ne hagahagakelea mo e tau puhaha ke maeke haau a maaga ke hu mai mo e mafola ka mole e lekua.

Gahua ki ai

Lagomatai ke fakatumau e haohao mitaki he haau a magafaoa, tau kapitiga mo e maaga kaeke ke kau fakalataha ke tauteute ke mau.