‘Āpi‘i‘ia koe no runga i te Emergency Mobile Alert E ‘akaponuiā‘au ana te Emergency Mobile Alerts iākoe. Ka ‘o‘ora‘ia ki te katoatoa e terepōni ‘āpaipai tau ta ratou mei te au poupou tei ‘akakoro‘ia.

People stopping their wedding, vacumming and playing with their dog to check their phones for an Alert. Text reads Emergency Mobile Alert Nationwide Test May 26

Te au tāmatamata‘anga na roto i te basileia

E tāmatamata ana matou i te turanga o te Emergency Alert, i roto i te au mata‘iti tātakita‘i. E tu‘anga anoano‘ia teia, i te ‘akapāpu e, te ‘anga‘anga meitaki nei te turanga. Ka rave‘ia te tāmata, ata‘anga na roto i te basileia, a te ra 26 o Mē, i te mata‘iti 2024, i rotopu i te ora 6-7 i te a‘ia‘i.

Tāmou ‘āpi‘i no runga i te tāmatamata‘anga i te Emergency Mobile Alert, na roto i te basileia
A series of progressively modern phones with large exclamation marks on their screens

Te au terepōni tau, e te ‘akatanotano‘anga

Kia rauka iā koe te Emergency Mobile Alerts, ka anoano koe i teta‘i terepōni tau no te ‘āriki‘anga i te reira. Ka anoano katoa ia ta‘au terepōni, kia ‘āriki i te cell, e te au rāvenga (software) ‘ōu rava atu. Kare koe e anoano‘ia kia kiriti i teta‘i app, me kore ra, i te tutaki atu i teta‘i turanga.
Te ‘irinaki nei matou e, ka rauka i te ma‘ata‘anga o te au terepōni tei ‘oko‘ia i muri ake i te mat‘iti 2017, i te ‘āriki i te Emergency Mobile Alerts.

Kimi‘ia teta‘i atu arataki‘anga no runga i te ‘akatanotano‘anga

No runga i te Emergency Mobile Alert

E au karere no runga i te au manamanatā tupu po‘itirere, te Emergency Mobile Alerts. E ‘o‘ora‘ia ana teia ki va‘o, e te au turanga ‘akateretere manamanatā tupu po‘itirere, ki te au terepōni ‘āpaipai.

E ‘akaponuiā‘au ana te Emergency Mobile Alerts iā koe. Ka ‘o‘ora‘ia ki te au terepōni ‘āpaipai tau pouroa, mei te au poupou tei ‘akakoro‘ia, ki te au ngā‘i tei tupu te manamanatā mama‘ata. Kāre pa‘a te ‘akamatakite‘anga e tae atu kiā koe, me:

  • kāre koe i raro i te tāmaru‘anga no te terepōni ‘āpaipai,
  • kua kino te au pou terepōni ‘āpaipai, me kore ra,
  • kua motu te uira.

Kua ‘akakite mai ta matou kimikimi‘anga kite no runga i te no‘o‘anga te‘ate‘amamao no te au mea tupu po‘itirere, i roto i te mata‘iti 2022 e, kua tere atu i te 88% tangata i roto i Aotearoa tei ‘āriki i te tāmatamata‘anga, me kore ra, tei te pae i teta‘i tangata tei ‘āriki. I roto i teta‘i manamanatā tupu po‘itirere, me tae atu teta‘i ‘akamatakite‘anga, ‘akapāpu kia ‘akakite atu koe ki te aronga te koropini ra iā koe.

E channel kē atu te Emergency Mobile Alert, i te tauturu i te ‘akaponuiā‘au iā koe, i roto i teta‘i manamanatā tupu po‘itirere. Kare te reira, e mono ana i teta‘i atu au turanga ‘akamatakite‘anga, me kore ra, i te anoano i te rave i te au mea tau, i muri ake i te au ‘akamatakite‘anga nātura.

Kia vai te‘ate‘amamao ua atu rāi koe no teta‘i manamanatā tupu po‘itirere, e ‘auraka koe e tiaki no teta‘i ‘akamatakite‘anga, i mua ake, ka rave ei i te rāvenga tau. Me te kite ra koe e, ka tākinokino‘ia to‘ou ora‘anga, ‘auraka e tiaki no teta‘i ‘akamatakite‘anga mana. Rave viviki i te au mea tau.

  • Ka tuku anake ‘ia, te au ‘akamatakite‘anga, me te ‘irinaki‘ia ra e ka mate pa‘a teta‘i, ka kino te ora‘anga kōpapa, me kore ra, te kainga. E, i roto i teta‘i au turanga, te tāmatamata‘anga ‘ua. Teia te ‘ākara‘anga, ka ‘akamatakite atu te Emergency Mobile Alert iā koe i te au manamanatā pakari, mei:

    • teta‘i tai-‘akakī, te ka tākinokino i te ‘enua
    • teta‘i a‘i kā, te ka tāmanamanatā i te tangata
    • te aronga e au ‘apinga tamaki ta ratou, e kare i mou ake i te ‘akavā, me kore ra,
    • te vai inu kua kino takiri.

    Kare te au Emergency Mobile Alerts, e tā‘anga‘anga‘ia no te au tuatua ‘akakite no te ‘oko‘oko‘anga, me kore ra, no te aruaru‘anga i te tangata kia ‘oko.

  • Ko te au turanga tei ‘akamana‘ia no te manamanatā tupu po‘itirere ua rāi, te ka rauka i te tuku atu i te au Emergency Mobile Alerts. Ka tuku ua rāi te au turanga i te au ‘akamatakite‘anga, me te tarotokakā‘ia ra e, ka mate teta‘i, ka kino te ora‘anga kōpapa, me kore ra, ka kino te kainga. Ka tuku katoa pa‘a te au turanga i te ‘akapapa‘anga no te au vāito‘anga, i te au ‘akamatakite‘anga.

    Ko te au turanga anake tei ‘akamana‘ia, no te tuku‘anga i te au ‘akamatakite‘anga:

    • Te ‘Akavā o Aotearoa (New Zealand Police)
    • Te Whakarātonga Iwi (Fire and Emergency New Zealand)
    • Te Marae Ora
    • Te Manatū Ahu Matua (Ministry for Primary Industries)
    • Te Rākau Whakamarumaru (National Emergency Management Agency)
    • Te Civil Defence Emergency Management Groups o te ‘Oire.

    Ka ‘akakite atu te karere ‘akamatakite‘anga i te turanga e tuku atu nei i te Emergency Mobile Alert.

  • I te mea e, no te ‘akaponuiā‘au‘anga iā koe, te Emergency Mobile Alert, kare i reira, e rauka iā koe i te ‘iki i te no‘o ki va‘o.

    Kare matou e ‘akakoro ana i teta‘i au terepōni anake, māri ra, e ‘o‘ora ana matou ki teta‘i ngā‘i tei ‘akakoro‘ia, te ka kino. Ko teia te tumu, kare matou e ‘akaruke i ta‘au anake terepōni. Kare te Emergency Mobile Alert, e tā‘anga‘anga i to‘ou numero terepōni, me kore ra, e ko‘iko‘i i te ‘akakitekite‘anga no runga iā koe.

    Ka ‘akaāri atu pa‘a ta‘au terepōni i teta‘i au settings kē atu, e tā‘anga‘anga‘ia ana i roto i teta‘i atu au basileia. Māri ra, i roto i Aotearoa, ka tā‘anga‘anga matou i teta‘i broadcast channel anake, te ka ‘anga‘anga i te au taime ravarāi.

    Me kāre koe e ‘inangaro i te ‘āriki i teta‘i tāmatamata‘anga Emergency Mobile Alert, ka anoana‘ia koe kia tāmate i ta‘au terepōni, me kore ra, tuku‘ia ki runga i te flight mode.

Te Factsheet
Emergency Mobile Alert logo

Kiriti‘ia te factsheet te ‘akamārama ra i te turanga Emergency Mobile Alert.

Teta‘i atu au rāvenga ‘akakitekite‘anga

Kare te au Emergency Mobile Alerts, i ‘akakoro‘ia ei mono i teta‘i atu au ‘akamatakite‘anga, me kore ra, te anoano i te rave i te au mea tau, i muri ake i te au ‘akamatakite‘anga nātura.

Ka anoano‘ia rāi koe kia te‘ate‘amamao no teta‘i manamanatā tupu po‘itirere, e ‘auraka koe e tiaki no teta‘i ‘akamatakite‘anga, i mua ake, ka rave ei i te rāvenga tau. Me te kite ra koe e, ka tākinokino‘ia to‘ou ora‘anga, ‘auraka e tiaki no teta‘i ‘akamatakite‘anga mana. Rave viviki i te au mea tau.

‘Akapāpu meitaki e, tei roto i ta‘au ‘uā‘orāi parāni, no te manamanatā tupu po‘itirere:

  • ta‘au ka rave
  • te ngā‘i ka ‘aere koe
  • ta‘au ka ‘ārāvei atu no te kimi tauturu, e
  • te aronga ka anoano‘ia pa‘a koe, kia ‘ākono.

‘Ārāvei atu i to‘ou Civil Defence Emergency Management Group o te ‘oire, no runga i teta‘i atu au turanga ‘akamatakite‘anga i roto i to‘ou ‘oire.

Te External link
Civil Defence logo

Kimi‘ia te Civil Defence Emergency Management (CDEM) Group, no to‘ou ‘oire.

Te External link
A radio

E mea pu‘apinga i te kite, i te au rāvenga tūkētūkē, i te kite, i te au ‘akakitekite‘anga, i roto i teta‘i manamanatā tupu po‘itirere.

Emergency Mobile Alert Feedback

Ko te ‘akakī‘anga i ta matou kimikimi‘anga kite, te rāvenga pu‘apinga rava atu, no te ‘akakite‘anga mai i to‘ou manako, no runga i te Emergency Mobile Alert. Ka tauturu te ‘akakitekite‘anga tei ko‘iko‘i‘ia mei roto mai i teia kimikimi‘anga kite, ia matou i te ‘akapu‘apinga‘anga ua atu rāi i te turanga.

‘Akakite mai i to‘ou manako no runga i te Emergency Mobile Alert
Person holding a phone with unreadabale text and button that says submit

Te‘ate‘amamao‘ia koe

Te vai nei te au taka‘i‘anga māmā ua, te ka rauka iākoe i te rave, i te ‘akapāpu kia papa koe, e to‘ou kōpu tangata.