Te au nga‘oro ‘enua
Ka tupu ‘akamatakite‘anga-kore ua te nga‘oro ‘enua. I te ma‘ata‘anga o te taime, na te ua ma‘ata, te ngāruerue ‘enua, e i teta‘i taime, na te tangata, e ‘akatupu ana i teia. Kimi‘ia te au rāvenga tau, i mua ake, i te tuātau e tupu ra, e i muri ake, i teta‘i nga‘oro ‘enua.
Tei runga i teia kapi
‘Akatopa‘ia te kino ta te nga‘oro ‘enua ka rave
‘Ākara meitaki, me te ‘irinaki‘ia ra e, ka tupu te nga‘oro ‘enua ki ko i to‘ou ngā‘i. Te au ngā‘i te ‘irinaki‘ia ra e ka tupu te nga‘oro enua:
- Te au ngā‘i kua tupu takere ana te nga‘oro ‘enua
- Te au ngā‘i tāiva
- Te au ārā-vai i runga i te au ngā‘i tāiva
- Te pae kauvai, me kore ra,
- Te au ngā‘i tāiva i te pae ta‘atai.
‘Ākara matatio, i ta‘au insurance i te au mata‘iti tātakita‘i. Ka tauturu te insurance no runga i to‘ou ngutu‘are, e te au ‘apinga i roto, i te ‘akatū iākoe me pue‘u to‘ou ngutu‘are i roto i teta‘i uri‘ia.
Kare tatou e kite e ‘ā‘ea te au ‘akatane‘a‘anga e tupu ei, māri ra, ka rauka ia tatou i te te‘ate‘amamao no te reira. Ko to‘ou kainga teta‘i ngā‘i pu‘apinga rava atu, no te ‘akamata i teia. Kimikimi‘ia te au rāvenga no te ‘akaponuiā‘au‘anga i to‘ou kainga, e te tumu kia putuputu koe i te ‘ākara‘anga meitaki, i ta‘au insurance.
Te‘ate‘amamao i mua ake i teta‘i nga‘oro ‘enua
‘Akate‘ate‘amamao‘ia to‘ou ngutu‘are tangata ‘Ākara meitaki i te au mea ka anoano koe, ma te ma‘ani ta‘okota‘i i teta‘i parāni.
Ka rauka i te Civil Defence Emergency Management Group, o to‘ou matakeinanga, i te ‘akakite atu, me kua tupu ana teta‘i nga‘oro ‘enua ki roto i to‘ou ngā‘i.
‘Āpi‘i‘ia koe kia kite i te au ‘akairo, kia rauka iākoe i te ‘anga‘anga viviki, me kite koe. Tutaka putuputu‘ia to‘ou kainga, i roto tikāi i te tuātau marō, ngāruerue ‘enua, me kore ra, i te tuātau ua ma‘ata. ‘Ākara meitaki no:
- te au manu‘i rikiriki, te toka pururū, e te au ngā‘i tei topa takiri i raro i te tautau
- te au perēmu ngutupa, e te au perēmu māramarama pipiri
- te au vā i roto i te au perēmu kare e ō meitaki ana
- te au ngā‘i i va‘o, mei te au kākenga, e te au porotito tātī kaokao, me kore ra, te porotito te ma‘aki atu ra mei te ‘are
- te au nga‘ā ‘ōu, me kore ra, te au puena i runga i te one, te mataāra, te ara ‘ā‘aere, te au pāruru pange one, e teta‘i ua atu au papa mārō; e
- te au pu rākau tā‘arara, te au pāruru pange one, me kore ra, te au ‘āua.
Matakite me te ‘aka‘oro ra koe, te au ngā‘i tikāi i te pae kauvai tei patu‘ia. ‘Ākara meitaki i te mataāra no te au ara ‘ā‘aere tei pue‘u, te vari, e te au toka purupururū.
Ma‘ani ta‘okota‘i‘ia teta‘i parāni ki runga i te ‘ātuitui roro uira, ki roto i to‘ou kōpu tangata, no te tuātau manamanatā tupu po‘itirere. Tāmanako‘ia te au ‘apinga ka anoano koe i roto i te au rā tātakita‘i, ma te kimikimi manako, no runga i ta‘au ka rave, me kare te reira e rauka.
I roto i teta‘i mananatā tupu po‘itirere, ka piritia pa‘a koe ki te kainga, no teta‘i toru rā, me kore ra, ka tere atu. Kua kī takere to‘ou ngutu‘are i te au mea tau no te manamanatā tupu po‘itirere, te tā‘anga‘anga‘ia ra i roto i te au rā tātakita‘i. Kimikimi meitaki i te manako, no runga i te au mea ka anoano koe, ma te ma‘ani i teta‘i parāni, kia pu‘apinga.
Kimi‘ia te Civil Defence Emergency Management (CDEM) Group, no to‘ou ‘oire.
Ka ‘akape‘ea i te tuātau e tupu ra teta‘i nga‘oro ‘enua, me kore ra, me te ‘irinaki ra koe e, ka tupu teta‘i nga‘oro ‘enua
‘Akaātea viviki mei te ara o te nga‘oro ‘enua.
‘Akarukena to‘ou ngutu‘are, me kore ra, te ‘are tei roto koe, me te kite ra koe e ka tupu te manamanatā —‘apaina viviki ‘ia ta‘au kete rave viviki, e ta‘au au ‘ānimara/manu ‘akaperepere.
‘Akamatakite‘ia to‘ou au tangata tupu, ma te tauturu i teta‘i atu, me ka rauka iākoe.
‘Ārāvei atu i te turanga tauturu o te tuātau manamanatā tupu po‘itirere, e to‘ou kōnitara ‘oire.
I muri ake i teta‘i nga‘oro ‘enua
No‘o ‘akamatakite no te au nga‘oro ‘enua o te tuātau ki mua.
‘Auraka e aere ki te ngā‘i nga‘oro ‘enua, kia ‘ākara meitaki ia na mua, e kia ‘akatika roa te au ‘aka‘aere.
Ripōti‘ia te au niuniu motumotu ki te aronga na ratou ia ‘anga‘anga.
Tanuviviki ‘aka‘ōu‘ia te au ngā‘i oneone tei kino Ka tupu te nga‘oro vai me pākoko‘ia te one, no te mea kare e ‘apinga e tupu ana.
Tauturu‘ia teta‘i atu me ka rauka iākoe, ratou tikāi te anoano tauturu ke ra.
Me kua kino to‘ou kainga
- ‘Auraka e rave i teta‘i ua atu ‘anga‘anga te ka tamanamanatā i to‘ou turanga ponuiā‘au, me kore ra, te ka ‘akakino atu i to‘ou kainga.
- ‘Ārāvei viviki atu i to‘ou kāmupani insurance.
- Me e ngutu‘are tāra‘u to‘ou, ‘ārāvei atu i to‘ou ‘atu ‘enua, e te kāmupani insurance, no te au ‘apinga i roto i te ngutu‘are.
- Nene‘i‘ia teta‘i ua atu ‘apinga tei kino. Ka tauturu viviki teia i te vāito‘ia‘anga ta‘au ‘oro‘anga.
Te au tu manamanatā
Ra‘ira‘i ua atu te au manamanatā nātura, i roto i Aotearoa. Kimi‘ia te au rāvenga tau, i mua ake, i te tuātau e tupu ra, e i muri ake, i teta‘i ua atu tu manamanatā tupu po‘itirere.
