Kua ‘akapapa atu matou i te au pa‘u‘anga tauturu, no te au ui‘anga ui putuputu‘ia, no runga i te Emergency Mobile Alert.

  • Ea‘a te Emergency Mobile Alert?

    Ko te Emergency Mobile Alert, teta‘i rāvenga ‘āriki‘anga i te ‘akakitekite‘anga no runga i te manamanatā tupu po‘itirere i roto i to‘ou matakeinanga. Me ka kino to‘ou ora‘anga, to‘ou ora‘anga kōpapa, me kore ra to‘ou kainga, ka tukuna atu te Emergency Mobile Alerts, ki ta‘au terepōni ‘āpaipai. Kare koe e anoano‘ia kia tāina i to‘ou ingoa, me kore ra, i te kiriti i teta‘i app.

    Ka ‘o‘ora‘ia te Emergency Mobile Alert, ki te katoatoa e terepōni ‘āpaipai tau ta ratou, mei te au poupou tei ‘akakoro‘ia. Ka ‘akakoro‘ia te au ‘akamatakite‘anga, ki te au ngā‘i tei tukia e te au manamanatā kino.

    Kare koe e anoano‘ia kia kiriti i teta‘i app, me kore ra, i te tutaki atu i teta‘i turanga. Kia ‘akapāpu ua rāi koe e, te tau ra ta‘au terepōni, e kua ‘aka‘ōu‘ia te operating system software. Me te ‘anga‘anga ra ta‘au terepōni, e te tau ra, e tei roto i te ngā‘i te ‘akakoro‘ia ra, ka tukuna atu i reira te au ‘akamatakite‘anga kiā koe.

    Me tae atu te ‘akamatakite‘anga, tatau‘ia te karere, ma te āru meitaki. Ka ‘akakite‘ia atu te manamanatā tupu po‘itirere, e te rāvenga tau kia rave koe. Ka ‘akakite katoa ia te turanga tei tuku atu i te karere, e me anoano‘ia, te ngā‘i no teta‘i atu ‘akakitekite‘anga.

    ‘Ākara meitaki ia te ‘akapapa‘anga o te au terepōni tau(external link)

    Na‘ai e tuku ana i e au Emergency Mobile Alerts?

    Ko te au turanga tei ‘akamana‘ia no te manamanatā tupu po‘itirere ua rāi, te ka rauka i te tuku atu i te au Emergency Mobile Alerts. Ka tuku ua rāi te au turanga i te au ‘akamatakite‘anga, me te tarotokakā‘ia ra e, ka mate teta‘i, ka kino te ora‘anga kōpapa, me kore ra, ka kino te kainga. Ka tuku katoa pa‘a te au turanga i te ‘akapapa‘anga no te au vāito‘anga, i te au ‘akamatakite‘anga.

    Ko te au turanga tei ‘akamana‘ia, no te tuku‘anga i te au ‘akamatakite‘anga:

    • Te ‘Akavā o Aotearoa (New Zealand Police)
    • Te Whakarātonga Iwi (Fire and Emergency New Zealand)
    • Te Marae Ora
    • Te Manatū Ahu Matua (Ministry for Primary Industries)
    • Te Rākau Whakamarumaru (National Emergency Management Agency)
    • Te Civil Defence Emergency Management Groups o te ‘Oire.

    Ka ‘akakite atu te karere ‘akamatakite‘anga i te turanga e tuku atu nei i te Emergency Mobile Alert.

    No te a‘a tikāi te Emergency Mobile Alert?

    Kua ‘akapapa‘ia te Emergency Mobile Alert, i te tauturu i te ‘akaponuiā‘au i te tangata, me tupu ake teta‘i manamanatā po‘itirere. Ka tuku ua ia rāi, te au ‘akamatakite‘anga, me te ‘irinaki‘ia ra e ka mate pa‘a teta‘i, ka kino te ora‘anga kōpapa, me kore ra, te kainga, e i teta‘i taime, no te turanga vāito‘anga.

    Teia te ‘ākara‘anga, ka tā‘anga‘anga‘ia pa‘a te Emergency Mobile Alert, i te ‘akamatakite iākoe, no te au manamanatā pakari, mei:

    • teta‘i tai-‘akakī, te ka tākinokino i te ‘enua
    • teta‘i a‘i kā, te ka tāmanamanatā i te tangata
    • te aronga e au ‘apinga tamaki ta ratou, e kare i mou ake i te ‘akavā, me kore ra,
    • te vai inu kua kino takiri.

    Kare te au Emergency Mobile Alerts, e tā‘anga‘anga‘ia no te au tuatua ‘akakite no te ‘oko‘oko‘anga, me kore ra, no te aruaru‘anga i te tangata kia ‘oko.

    Ea‘a koe ka kore ei e tuku mai na runga i te karere patapata?

    Kua ‘iki‘ia te Emergency Mobile Alert, i te mea e, ka rauka i te ‘irinaki atu, i roto i te mananatā tupu po‘itirere. E tā‘anga‘anga ana te Emergency Mobile Alert, i te teta‘i ‘akairo nōna ‘uā‘orāi. Kare ‘aia e kino me kī te au ‘ātui‘anga.

    Kare te Emergency Mobile Alert i ‘āite ki te karere patapata, e mea piri mātūtū ‘aia, e kare e anoano i te au ‘akakitekite‘anga o te aronga te ‘āriki ra iāia.

    Kare e tutaki no te Emergency Mobile Alert, e, e māmā ua te tomo‘anga ki roto — kare e anoano‘ia kia kiriti i teta‘i app, me kore ra, i te tutaki ki teta‘i turanga. Te ‘irinaki nei matou e, ka tau te au terepōni ‘ōu, e ‘oko‘ia nei e te au New Zealand mobile network operators, no te ‘āriki‘anga i te au Emergency Mobile Alerts.

    Ka mono āinei te Emergency Mobile Alert, i teta‘i atu au ‘akamatakite‘anga?

    Kare. Kare te au Emergency Mobile Alerts, i ‘akakoro‘ia, ei mono i teta‘i atu au ‘akamatakite‘anga, me kore ra, te anoano i te rave i te au mea tau, i muri ake i te au ‘akamatakite‘anga nātura.

    Ka anoano‘ia rāi koe kia te‘ate‘amamao no teta‘i manamanatā tupu po‘itirere, e ‘auraka koe e tiaki no teta‘i ‘akamatakite‘anga, i mua ake, ka rave ei i te rāvenga tau. Me te kite ra koe e, ka tākinokino‘ia to‘ou ora‘anga, ‘auraka e tiaki no teta‘i ‘akamatakite‘anga mana. Rave viviki i te au mea tau.

    ‘Akapāpu meitaki e, tei roto i ta‘au ‘uā‘orāi parāni, no te manamanatā tupu po‘itirere:

    • ta‘au ka rave
    • te ngā‘i ka ‘aere koe
    • ta‘au ka ‘ārāvei atu no te kimi tauturu, e
    • te aronga ka anoano‘ia pa‘a koe, kia ‘ākono.

    Ka tā‘anga‘anga ia āinei te Emergency Mobile Alert, no te ko‘iko‘i‘anga ‘akakitekite‘anga no runga iāku ‘uā‘orāi?

    Kare. Ka tā‘anga‘anga ua ia rāi te turanga Emergency Mobile Alert, no te uaireti‘anga karere. Kare te Emergency Mobile Alert, e tā‘anga‘anga i to‘ou numero terepōni. Kare e rauka i te Emergency Mobile Alert, i te ko‘iko‘i i te ‘akakitekite‘anga no runga iākoe, ta‘au e rave ana i runga i ta‘au terepōni ‘āpaipai, me kore ra, i to‘ou ngā‘i.

  • Ea‘a i kore ei teta‘i karere Emergency Mobile Alert i tukuna mai kiāku?

    Ra‘ira‘i ua atu te au tumu, i kore ei pa‘a teta‘i karere Emergency Mobile Alert, i tae atu ei kiā koe. Ko te tumu teia, te umuumu nei matou i te katoatoa, kia ‘irinaki ki runga i te au rāvenga tūkētūkē, no runga i te kite‘anga i te au ‘akakitekite‘anga.

    ‘Ākara meitaki, me te tau nei ta‘au terepōni no te Emergency Mobile Alert, e kua ‘aka‘ōu‘ia.

    Teta‘i atu au tāmanako‘anga no te tumu, i kore ei i tae atu te ‘akamatakite‘anga, i te mea e kua:

    • tāmate‘ia ta‘au terepōni
    • tei roto i te turanga māreva (flight mode), me kore ra
    • tei va‘o ake i te ngā‘i no te cellular coverage.

    Ea‘a i ra‘ira‘i ua atu ei te au ‘akamatakite‘anga tei tukuna mai ki runga i tāku terepōni?

    Me kua neke ta‘au terepōni, mei te ‘ātuitui‘anga 3G ki te 4G, i te taime i ‘o‘ora‘ia atu ei te ‘akamatakite‘anga, kua tukuna‘ia atu i reira teta‘i akamatakite‘anga, mei ko i nga ‘ātuitui‘anga e rua. Ka tupu katoa teia, me kua tāmatemate ana koe i te turanga māreva (flight mode). Me kore ra, kua tāmate ana koe i ta‘au terepōni, ma te pata ‘aka‘ōu kia ‘anga‘anga, i te tuātau ‘o‘ora ‘akamatakite‘anga.

    Te ‘anga‘anga ra ki runga i teta‘i au terepōni, te ‘iki‘anga no te turanga ‘akamā‘ara i te ‘akamatakite‘anga. Ka ‘akatupu teia i te terepōni kia tangitangi motukore te ove ‘akamatakite‘anga, i te tuātau ‘o‘ora ‘akamatakite‘anga. Me e ‘akamā‘ara ‘akamatakite‘anga teta‘i i runga i ta‘au terepōni, ka kite koe i te reira ki roto i te au ‘akapapa‘anga Wireless Alerts/Broadcast Alerts/Emergency Alerts — tā‘anga‘anga‘ia teta‘i ua atu, o teia au ingoa.

    Kua ngaro tāku karere Emergency Mobile Alert. Ka kimi au i te reira ki ‘ea?

    Me kua tae atu te Emergency Mobile Alert kiā koe, te vai ra rāi pa‘a i runga i ta‘au terepōni.

    No te au terepōni Android

    Noātu e, e tūkētūkē te au terepōni android tātakita‘i, ka kitena‘ia te ‘akamatakite‘anga no te manamanatā tupu po‘itirere, ki roto i ta‘au ‘Messages’ app.

    Teia te ‘ākara‘anga:

    1. ‘Ākara‘ia te Messages app
    2. Kimi‘ia te menu (...) ma te ‘iki i te ‘settings’.
    3. ‘Iki‘ia te ‘Emergency alert history’.

    No te au terepōni Apple

    No te aronga e tā‘anga‘anga ana i te iPhone, tei roto i ta‘au notifications, te ‘akamatakite‘anga. Tomo atu ki roto i ta‘au notifications, na roto i te neke‘anga i te mangamangā rima mei runga i te i‘o, ki raro. Me ‘akakore koe i ta‘au notifications, ka ‘akakore katoa koe i te ‘akamatakite‘anga.

    Ea‘a i reira te ‘akamatakite‘anga e karanga ra e, Presidential Alert?

    E tā‘anga‘anga ana te turanga Emergency Mobile Alert, i tetai taka‘i‘anga no teia nei ao. E kapiki putuputu ‘ia ana te turanga uaireti e tā‘anga‘anga matou e, ko te Presidential Alert, i te ‘enua-i-tai.

    Kua ‘anga‘anga ta‘okota‘i ana matou ki roto i te aronga ma‘ani terepōni, e te mobile network operators o Aotearoa, kia tā‘anga‘anga i te ingoa Emergency Alert. ‘Inārā, e tā‘anga‘anga ana teta‘i au terepōni no mua atu i teia, me kore ra, kua ‘oko‘ia mei te ‘enua-i-tai, i te taka‘i‘anga Marike no teia nei ao, e ka ‘akaāri mai i te Presidential Alert.

  • Ka ‘akape‘ea au i te ‘akapāpu‘anga, kia rauka iāku teta‘i Emergency Mobile Alert?

    Kia rauka iākoe te Emergency Mobile Alerts, ka anoano koe i teta‘i terepōni tau no te ‘āriki‘anga i te reira. Ka anoano katoa ia te terepōni, kia ‘āriki i te cell, e te au rāvenga (software) ‘ōu rava atu. Kare koe e anoano‘ia kia kiriti i teta‘i app, me kore ra, i te tutaki atu i teta‘i turanga.

    1. ‘Ākara meitaki, me tei runga ta‘au terepōni, i te ‘akapapa‘anga o te au terepōni tau.(external link)
    2. ‘Aka‘ōu‘ia te operating system software, o ta‘au terepōni.

    Me ka tika, ‘akara‘ia te puka ‘akamārama‘anga no ta‘au terepōni, me kore ra, komakoma atu ki te aronga ‘aka‘aere i ta‘au terepōni ‘āpaipai, me anoano tauturu koe, no te ‘aka‘ōu‘anga i ta‘au terepōni.

    Te ‘irinaki nei matou e, ka rauka i te ma‘ata‘anga o te au terepōni, i te ‘āriki i te au ‘akamatakite‘anga. E te ‘irinaki nei matou kia ma‘ata atu te au terepōni tau, na roto i te tuātau.

    Ka ‘akatika‘ia āinei au, i te ‘iki i te no‘o ki va‘o ake i te Emergency Mobile Alerts?

    I te mea e, no te ‘akaponuiā‘au‘anga iākoe, te Emergency Mobile Alert, kare e rauka iākoe i te ‘iki i te no‘o ki va‘o ake i te Emergency Mobile Alert.

    Kare matou e ‘akakoro ana i teta‘i au terepōni anake, māri ra, e ‘o‘ora ana matou ki teta‘i ngā‘i tei ‘akakoro‘ia, te ka kino. Ko teia te tumu, kare e rauka ia matou i te ‘akaruke i ta‘au anake terepōni. Kare te Emergency Mobile Alert, e tā‘anga‘anga i to‘ou numero terepōni, me kore ra, e ko‘iko‘i i te ‘akakitekite‘anga no runga iākoe.

    Tei runga pa‘a i ta‘au terepōni te au ‘iki‘anga i roto i teta‘i au basileia, māri ra, i roto i Aotearoa, e tā‘anga‘anga ana matou i te broadcast channel, te tu‘era ua ra, i te au taime ravarāi.

    Ka ‘akape‘ea me kare e rauka i tāku terepōni, i te ‘āriki i te Emergency Mobile Alert?

    Kare te Emergency Mobile Alert, e mono ana i teta‘i atu au ‘akamatakite‘anga manamanatā tupu po‘itirere.

    E channel kē atu te Emergency Mobile Alert, i te tauturu i te ‘akaponuiā‘au i te tangata, i roto i te manamanatā tupu po‘itirere. Kare te reira, e mono ana i teta‘i atu au turanga ‘akamatakite‘anga, me kore ra, i te anoano no te rave i te au mea tau, i muri ake i te au ‘akamatakite‘anga nātura.

    Kia vai te‘ate‘amamao ua atu rāi koe no teta‘i manamanatā tupu po‘itirere, e ‘auraka koe e tiaki no teta‘i ‘akamatakite‘anga, i mua ake, ka rave ei i te rāvenga tau. Me te kite ra koe e, ka tākinokino‘ia to‘ou ora‘anga, ‘auraka e tiaki no teta‘i ‘akamatakite‘anga mana. Rave viviki i te au mea tau.

    ‘Aurake e rapurapu, i te ma‘ani‘anga i ta‘au ‘uā‘orāi parāni, no te manamanatā tupu po‘itirere, e te tāmanako‘anga i:

    • ta‘au ka rave
    • te ngā‘i ka ‘aere koe
    • ta‘au ka ‘ārāvei atu no te kimi tauturu, e
    • te aronga ka anoano‘ia pa‘a koe, kia ‘ākono.

    ‘Ārāvei atu i to‘ou Civil Defence Emergency Management Group o te ‘oire, no runga i teta‘i atu au turanga ‘akamatakite‘anga i roto i to‘ou ‘oire.

    I rauka āinei iāku i te pa‘u atu i te au karere Emergency Mobile Alert?

    Kare, kare e rauka iākoe i te pa‘u atu i te karere, me kore ra, i te ‘ārāvei atu i te au turanga manamanatā tupu po‘itirere, na roto i teia turanga. Tāniuniu‘ia te numero 111, i roto i teta‘i tuātau manamanatā tupu po‘itirere.

    Ka ‘aere au ki ‘ea ‘oko ei i teta‘i terepōni tau no te Emergency Mobile Alert?

    Me te ‘oko ra koe i teta‘i terepōni ‘ōu, kimi‘ia te Emergency Mobile Alert Identification Mark. Ka rauka katoa iākoe i te ‘akapāpu ki ko i to‘ou mobile service provider.

    ‘Ākara meitaki ia te ‘akapapa‘anga o te au terepōni tau(external link)

    Kare āku smart phone. Ka rauka āinei i tāku terepōni, i te ‘āriki i te Emergency Mobile Alerts?

    Kare te Emergency Mobile Alerts, e tau viviki, no te au terepōni ravarāi. Te ‘irinaki nei matou e, ka ma‘ata mai te au terepōni tau no te Emergency Mobile Alert, na roto i te tuātau. ‘Ākara meitaki, me te tau ra ta‘au terepōni no te Emergency Mobile Alert.(external link)

    Te ‘irinaki nei matou e, ka ma‘ata mai te au terepōni tau no te Emergency Mobile Alert, na roto i te tuātau. Te ‘irinaki nei matou e, ka tau te au terepōni ‘ōu, e ‘oko‘ia nei e te au New Zealand mobile network operators, no te ‘āriki‘anga i te au Emergency Mobile Alerts.

    Ka tukuna āinei te Emergency Mobile Alerts, ki runga i tāku terepōni ngutu‘are, me kore ra, terepōni satellite?

    Kare. E tā‘anga‘anga ana te Emergency Mobile Alert, i te New Zealand mobile networks. Ka tukuna anake ua te au uaireti ki runga i te au terepōni ‘āpaipai tau.

    Ka ‘anga‘anga āinei te Emergency Mobile Alert, i teta‘i ua atu ngā‘i i Aotearoa?

    Ka ‘anga‘anga te Emergency Mobile Alert, ki roto i te au ngā‘i e cell reception teta‘i. Ka rauka i te 97% o te ‘iti tangata, te cell reception. E ‘anga‘anga ana te au mobile service providers, i te au taime ravarāi, i te ‘akapu‘apinga i te mobile coverage.

    Ka ‘anga‘anga āinei te Emergency Mobile Alert, me kino te au poupou-are terepōni ‘āpaipai, me kore ra, me motu te uira?

    Kare pa‘a te Emergency Mobile Alert e ‘anga‘anga, me kino te au poupou-are terepōni ‘āpaipai, me kore ra, me motu te uira? Ko teia te tumu, kia ‘irinaki katoa atu koe, ki teta‘i atu au turanga ‘akakitekite‘anga.

    Ko te Emergency Mobile Alert teta‘i rāvenga no te kite‘anga i te au manamanatā mama‘ata. ‘Akapāpu meitaki e, e parāni manamanatā tupu po‘itirere ta‘au, e kua kite koe i te ngā‘i no teta‘i atu ‘akakitekite‘anga, i roto i te tuātau manamanatā tupu po‘itirere.

    Ka ‘akape‘ea au, me tae mai te Emergency Mobile Alert, iāku e ‘aka‘oro ra?

    Tāpū ki te pae mataāra me e ponuiā‘au, i te ‘ākara i te karere. Me e pātete ta‘au, pati‘ia atu kia tatau viviki i te ‘akamatakite‘anga. ‘Auraka e timata i te tatau i te ‘akamatakite‘anga, iākoe e ‘aka‘oro ra.

    E tutaki āinei to te Emergency Mobile Alert?

    Kare e tutaki no te ‘āriki‘anga i te Emergency Mobile Alerts. Kare a‘au tutaki‘anga. Kare koe e anoano‘ia kia kiriti i teta‘i app, me kore ra, i te tutaki atu i teta‘i turanga.

    Ka kake āinei te tutaki no te au terepōni Emergency Mobile Alert?

    Kare. Kare e kake atu te tutaki no te au terepōni tau no te Emergency Mobile Alerts, no runga i teia turanga.

    Ea‘a te au reo ka uaireti‘ia te Emergency Mobile Alert?

    I teia ‘ati‘anga, tei roto ua te Emergency Mobile Alerts, i te reo Papa‘ā.

    Ka meitaki āinei te Emergency Mobile Alert, no te aronga kare e kite meitaki ana, e te aronga kare e rongo meitaki ana?

    Tei runga ua i te turanga o ta‘au terepōni ‘āpaipai, me ka rauka iākoe te Emergency Mobile Alerts.

    Ka ‘anga‘anga āinei te Emergency Mobile Alert, me tā‘anga‘anga‘ia te Wi-fi calling?

    Kāre. E tā‘anga‘anga ana te Emergency Mobile Alert i te cell reception, e kāre e tukuna‘ia ana ki te au terepōni, te tā‘anga‘anga ra i te Wi-fi calling, kāre e cell service.

    Ka rauka rāi i te Starlink i te tuku i te Emergency Mobile Alerts ki te au ngā‘i kāre e cell signal?

    Kāre. I teia ‘ati‘anga, ka rauka ‘ua rāi i te Starlink i te ‘oronga i te ‘ātui‘anga ‘ātuitui roro uira, kāre ra, i teta‘i mobile signal. Kua kite ra matou e, te tautā nei te Starlink i te tā‘anga‘anga i te satellite, kia tau no te terepōni ‘apaipai. Kua kite matou i teta‘i atu puna satellite (Lynk World) te ‘ōronga takere nei i teia.

    Ka rauka i te au turanga satellite-to-internet, i te ‘opu atu i te au Emergency Mobile Alerts, na roto i te au internet-based applications, mei te Red Cross Hazard App.

  • ‘Ā‘ea te tamatamata‘anga ‘aka‘ōu no te Emergency Mobile Alert?

    Kare i ‘akapāpu‘ia ake te tuātau tāmatamata‘anga i te Emergency Mobile Alert, e tāmanako‘ia nei, na roto i te basileia.

    Kua rave‘ia te tāmatamata‘anga basileia 2023, i te Tāpati rā 28 o Mē.

    E mea tau te tu‘anga tāmatamata‘anga, i te ‘akapāpu e, te ‘anga‘anga meitaki ra te turanga Emergency Mobile Alert.

    Ka ‘o‘ora‘ia te Emergency Mobile Alert, ki te katoatoa e terepōni ‘āpaipai tau ta ratou, mei te au poupou tei ‘akakoro‘ia. Te ‘irinaki nei matou, mei teta‘i ‘ā miriona terepōni, te ka rauka i te ‘āriki i te ‘akamatakite‘anga.

    Kua ‘akatika te tāmatamata‘anga kia ‘ākara‘anga meitaki ia te turanga, te au poupou-‘are cell, e te rauka‘anga i ta‘au terepōni i te ‘āriki i te ‘akamatakite‘anga.

    Ka ‘akape‘ea au i te pāruru‘anga i te tāmatamata‘anga Emergency Mobile Alert, kia kore e tukuna mai kiāku?

    Me kare koe e ‘inangaro kia tāmanamanatā‘ia atu koe, me ka tika, tāmate‘ia ta‘au terepōni, me kore ra, tauī‘ia ki te Turanga Māreva (Flight Mode), i te tuātau tāmatamata‘anga.

    Ka anoano‘ia ta‘au terepōni kia ‘ātui‘ia ki teta‘i mobile network te ‘anga‘anga ra. Kare e tae atu te Emergency Mobile Alert, me kua tāmate‘ia ta‘au terepōni, me kore ra, tei runga i te Turanga Māreva (Flight Mode).

    Ka na runga‘o pa‘a te Emergency Mobile Alert, i te Do Not Disturb, e te Silent Modes.